Agnieszka Przybyszewska, Agnieszka Szymczak

Matematyka schowana w escape roomie

Wielkie odkrycie rozwiązuje wielki problem, ale ziarno odkrycia jest w rozwiązaniu każdego problemu. Twój problem może być skromny, lecz jeżeli pobudza twoją ciekawość i uruchamia pomysłowość, jeżeli rozwiązujesz go po swojemu, możesz doświadczyć podobnego napięcia i radośnie przeżyć triumf odkrycia.

George Polya

Escape room, zwany inaczej pokojem ucieczki lub pokojem zagadek, jest to forma rozrywki umysłowej, w której grupa osób wciela się w  różne role i pod presją czasu rozwiązuje zagadki, aby znaleźć klucz do wyjścia. Uczestnicy zabawy są dobrowolnie zamykani w pomieszczeniu, z którego muszą się wydostać dzięki poszukiwaniu wskazówek i rozwiązaniu zagadek logicznych. W obecnych czasach jest to bardzo popularna zabawa integracyjna, w której wykorzystujemy wiedzę i umiejętności z różnych dziedzin życia.

Escape room a eduroom

Pokoje zagadek można stosować na różnych przedmiotach w szkole. Warto tutaj dodać, że wraz wykorzystywaniem tej metody pracy z uczniami do realizacji podstawy programowej na gruncie szkoły, w wyniku dostosowania metody do warunków edukacyjnych zaczęły powstawać edukacyjne wersje escape roomów, tzw. EDUROOMY (w skrócie ER). Eduroom potraktowany jako metoda nauczania matematyki otwiera możliwości przed nauczycielem. Zarówno daje możliwości wykorzystania różnych dziedzin nauki poprzez zadania matematyczne, pozwala pokazać zastosowania matematyki i niewątpliwie pobudza ciekawość poznawczą uczniów. Wykorzystując eduroomy na lekcji, możemy uczyć pracy zespołowej, a jednocześnie mamy możliwość indywidualizacji pracy z uczniem w warunkach zdalnej edukacji.

Istnieją dwa rodzaje escape roomów. Pierwszy to stacjonarny, charakteryzujący się wyznaczonym miejscem – może to być pomieszczenie lub wyznaczony fragment sali. Przy wyborze tej formy pracy warto poświęcić czas na dobór pomocy i środków dydaktycznych. Bardzo ważne są dekoracje i rekwizyty wprowadzające klimat i pozwalające ukryć wskazówki oraz zagadki. Przy tej formie pracy wykorzystuje się przede wszystkim współpracę w grupie. Drugi rodzaj eduroomu to wersja online. Rozgrywka toczy się w wirtualnej rzeczywistości za pomocą dowolnej przeglądarki internetowej. Pokój taki najczęściej zaprojektowany jest w formularzu Google lub za pomocą platformy genial.ly. Wszystkie zagadki są online, a uczeń samodzielnie może odkrywać kolejne wyzwania. W związku z tym, że od blisko roku dostosowujemy metody pracy do efektywnego nauczania zdalnego, w dalszej części poświęcimy uwagę eduroomom w wersji online. W przygotowaniu takich zajęć edukacyjnych nauczyciel wykazuje się nie tylko wiedzą przedmiotową, metodycznym przygotowaniem do pracy z uczniami, ale także pomysłowością w wykreowaniu fabuły, kreatywnością i sprytem przy tworzeniu i ukrywaniu zadań. Dodatkowo w opracowaniu zdalnego pokoju zagadek nauczyciel w praktyce wykorzystuje swoje kompetencje cyfrowe. Na bazie własnych doświadczeń przy tworzeniu i wykorzystaniu escape roomów proponujemy dobrze się do tego przygotować.

Na co warto zwrócić uwagę oraz od czego zacząć? Na początku trzeba ustalić główny cel, co chcemy osiągnąć? Czy najbardziej zależy nam na integracji zespołu, a może ma być to pomocne w prowadzeniu nowego pojęcia lub w podsumowaniu działu, lub wtedy, gdy chcemy skoncentrować uwagę na świętowaniu szczególnego dnia, np. dnia matematyki. Kolejnym krokiem jest wybór fabuły. Należy wybrać ciekawą, wciągającą historię, która wprowadzi uczestników w klimat. Bardzo ważne jest zadbanie o dekoracje i rekwizyty. Tematem przewodnim może być wyprawa w kosmos, rejs porwanym statkiem, zadanie kryminalne lub motyw z książki, filmu czy gry komputerowej. Pomysłów jest wiele. Im bardziej intrygująca fabuła, tym większa szansa na zaangażowanie uczniów. Następnym punktem jest wybór zadań oraz narzędzi do sformułowania zagadek. Wybierzmy kilka, optymalnie 5-7 nie za trudnych zadań, by nie zniechęcić ucznia, ani też za łatwych, bo nie będzie satysfakcji z ich rozwiązywania. Dla uatrakcyjnienia ER zadania powinny być zamaskowane lub ukryte.

[…]

Eduroom, jako metoda pracy z uczniami, ma wiele zalet. Największą z nich jest pobudzanie aktywności wszystkich przez cały czas trwania lekcji. Najczęściej uczniowie są tak wciągnięci w realizację zadań, że nie chcą przestać. Zatem ważne jest dobre zaplanowanie czasu tak, by nie przerwać wyzwania. Jest to metoda, która pozwala na samodzielną pracę w różnym, dostosowanym dla siebie tempie. Można także podzielić klasę na zespoły i dać przestrzeń na wspólne rozwiązywanie zagadek, co daje uczniom poczucie przynależności do grupy, możliwość wykazania się inicjatywą, szansę odniesienia sukcesu. W małej grupie pracują nawet ci, którzy zazwyczaj są mniej zainteresowani nauką matematyki. Uczniowie, pracując w grupach, zdobywają umiejętności kreatywności i współpracy z innymi, świadomie i odpowiedzialnie korzystają z technologii cyfrowych, rozwijają umiejętność komunikowania się, stosują postawę krytycznego myślenia i ciekawości, kształtując swoje kompetencje kluczowe. Ćwiczone są również sprawności wymienione w preambule do podstawy programowej z matematyki, takie jak: podejmowanie właściwych decyzji, organizacja własnych działań, precyzyjne porozumiewanie się czy rozwiązywanie nietypowych problemów. Idąc dalej tym rozumowaniem, można wykorzystać escape roomy, aby kształtować nie tylko umiejętności matematyczne uczniów, ale także umiejętności kluczowe. Dokładnej chodzi o zastosowanie eduroomów w połączeniu z  metodą projektów edukacyjnych. Mianowicie można zaproponować, aby to zespół uczniów przygotował i opracował propozycję takiego pokoju zagadek.

Zajęcia prowadzone w postaci ER zwiększają atrakcyjność lekcji, ponieważ obfitują w różnorodne możliwości rozwiązania, wyzwalają w uczniach kreatywność i otwartość oraz motywują ich do nauki. Trudnością, a zarazem wyzwaniem dla nauczyciela omawianej metody jest przygotowywanie materiałów. Połączenie swoich nauczycielskich kompetencji przedmiotowych oraz cyfrowych może przynieść wiele satysfakcji, chociaż jest czasochłonne. Materiały te mogą zostać jednak jeszcze wielokrotnie zastosowane na lekcjach nie tylko przez siebie, ale i przez innych, jeśli je udostępnimy. Warto wymieniać się scenariuszami stacjonarnych ER lub gotowymi ER online. Stworzonych jest wiele grup pasjonatów, którzy chętnie dzielą się wiedzą, radami oraz pomysłami. Poniżej zamieszczamy link do gotowego ER wykonanego na platformie genial.ly (w wersji do edycji), przygotowanego dla uczniów klas 7-8 z pierwiastków: https://view.genial.ly/5fcb9111185a0d0d977c9262/interactive-content-pierwiastkowy-zamek-werja-do-edycji

Artykuł został opublikowany w: „UczMy” 2021, nr 2(39), s. 30-33. Całość dostępna na stronie https://issuu.com/uczmy_czasopismo/docs/czasopismo_marzec-kwiecie__2021__1_

W zakładce Wydawnictwa można już przeczytać najnowszy, wrześniowy numer „UczMY”: „Uczmy się na błędach”, a w nim artykuły naszych pracowników:

• Sławomira Żebrowskiego: Zarządzanie pracą i nauką zdalną – błędy, które popełniliśmy i konsekwencje, które przyjdą niebawem;
• Agnieszki Przybyszewskiej i Agnieszki Szymczak: Sokratesie, pomóż mi zrozumieć…;

• dr Dominiki Wojtasińskiej: O korzyściach z trudności. Jak skutecznie uczyć się na błędach?;
• Małgorzaty Pawłowskiej (współautorstwo): Błąd możliwością rozwoju nauczyciela i dziecka;
• Danuty Potręć i Ewy Kondrat: Nie ma tragedii – przy kawie o uczeniu się na błędach;
• Wandy Wakuły-Kunz: Sieć współpracy i samokształcenia nauczycieli języków obcych.

Przyjemnej lektury!