Nauczyciel i uczeń w przyszłości – jaki nauczyciel i uczeń, w jakiej przyszłości? Proste pytania, trudniejsze odpowiedzi. Konferencję Nauczyciel i uczeń w przyszłości zorganizowaliśmy 14 listopada 2019 r. we współpracy z Toruńskim Ośrodkiem Doradztwa Metodycznego i Doskonalenia Nauczycieli. W auli TODMiDN zgromadziło się ok. 120 osób zainteresowanych edukacją przyszłości. Gości – m.in. Marię Mazurkiewicz, kujawsko-pomorskiego kuratora oświaty i Krzysztofa Bylickiego, dyrektora delegatury KO w Toruniu – przywitała dyrektor TODMiDN, Joanna Waczyńska razem ze Sławomirem Żebrowskim, dyrektorem KPCEN w Toruniu i Witoldem Anusiakiem, wicedyrektorem TODMiDN.

Konferencja podzielona była na dwie części: z prelekcjami i warsztatami. Część z wystąpieniami rozpoczął Sławomir Żebrowski (KPCEN) z tematem Jakiej szkoły potrzebują współcześni uczniowie? W interesujący sposób przedstawił oczekiwania młodzieży, wychowywanej w dynamicznie zmieniającym się świecie, pełnym nowoczesnych technologii. Jak być nauczycielem tu i teraz, a wyposażyć uczniów w kompetencje pomagające im funkcjonować w przyszłości? Czego szkoła nie uczy, a uczyć powinna? Rekonesans prelegenta ujawnił m.in. takie potrzeby uczniów: nauka organizacji czasu, kreatywności, podstaw psychologii, umiejętności negocjacji, jak zarządzać pieniędzmi i… płacić podatki. Prawdopodobne zawody przyszłości, dziś brzmiące oryginalnie, to np. inżynier tkanek, kontroler GMO, programista genów, doradca ds. opieki zdrowotnej oraz osobisty kurator cyfrowy. Czy obecna szkoła nadąża za tymi prognozami i oczekiwaniami?

Jolanta Serocka (TODMiDN) przybliżyła nam wątek Pokolenie X, Y, Z w edukacji. Przedstawiła charakterystykę każdego z pokoleń i umowną cezurę czasową dla urodzeń w każdym z nich. Jak pokolenia X, Y, Z i „Google kids” (dzisiejsze przedszkolaki) mogą odnaleźć wspólny język? Prelegentka omówiła wpływ charakterystycznych cech każdego z pokoleń na funkcjonowanie w szkole i życiu zawodowym. Zaznaczyła różnice w oczekiwaniach, ambicjach i predyspozycjach.

Jako trzeci wystąpił Tomasz Kocur, domykając pierwszą część konferencji tematem Rewolucja technologiczna 4.0 a edukacja przyszłości. Od XVIII wieku – mechanizacji produkcji przez elektryfikację aż do technologii współczesnej, umożliwiającej sieć miliardów inteligentnych połączeń: rzeczy, ludzi… Zadaniem nauczyciela jest, między innymi, nauczenie swoich podopiecznych mądrego poruszania się w tym świecie i umiejętnego wykorzystywania możliwości dostarczanych przez technologię oraz świadomości zagrożeń.

Po krótkiej przerwie uczestnicy wzięli udział w dwóch wcześniej wybranych przez siebie warsztatach, prowadzonych w większości przez konsultantów KPCEN w Toruniu i doradców metodycznych TODMiDN. Wybór był szeroki:

• Jak przygotować uczniów do nadchodzących zmian? Elżbieta Kwiecińska (TODMiDN) i Grażyna Szabłowicz-Zawadzka (KPCEN) zwróciły uwagę, że w przyszłości zniknie wiele zawodów, zostaną zastąpione zupełnie nowymi, zmieni się charakter pracy, pracodawcy oczekiwać będą innych kompetencji – wspólnie z uczestnikami zajęć próbowały znaleźć odpowiedzi, jak przygotować uczniów do funkcjonowania w tej dynamicznie rozwijającej się rzeczywistości.
• Gra symulacyjna jako metoda nauczania – Agnieszka Przybyszewska i Zofia Spalińska (KPCEN Toruń) zaproponowały warsztaty w formie gry symulacyjnej, rozwijającej kompetencje społeczne, matematyczne i przedsiębiorczość, czyli umiejętności przydatne we współczesnym świecie i w czekającej uczniów przyszłości.
• Kompetencje kluczowe a nauczanie przedmiotowe – Maria Klaban (TODMiDN) na zajęciach przedstawiła kompetencje kluczowe, ich elementy składowe i odniosła je do podstawy programowej. Zwróciła uwagę, że zalecenia Rady UE dotyczące kompetencji kluczowych są odpowiedzią na wyzwania przyszłości.
• Nauczanie XXI wieku – praca zespołowa – Michał Szymczak (TODMiDN) pokazał, jak projektować lekcje umożliwiające uczniom pracę w zespole – umiejętność bardzo pożądaną przez przyszłych pracodawców.
• Wykorzystanie technologii geoinformacyjnych na lekcjach geografii – warsztaty Rafała Kota (UMK Toruń) pokazały, jak systemy informacji geograficznej wymagają od użytkownika integracji wiedzy i praktycznego wykorzystania umiejętności.
• Tutoring – wybrane narzędzia wspierania ucznia w rozwoju – Dominika Warska (ZSMEiE Toruń) przedstawiła rolę tutora i jego pracę podczas indywidualnych spotkań z uczniem, mającą na celu ukierunkowanie jego rozwoju osobistego.
• Piktogramy i kody QR – szybka sonda i podchody to warsztaty Tomasza Kocura (TODMiDN), który zaproponował pracę z aplikacją Plickers do przeprowadzenia i analizowania sondy uczniowskiej. Na zajęciach poruszył także wątek wykorzystania kodów QR oraz oceniania kształtującego z technologią IT.
• Strategia wyprzedzająca w nauczaniu – Barbara Iwanowska (KPCEN Toruń) poprowadziła warsztaty metodą lekcji odwróconej. Wykorzystała dwa krótkometrażowe filmiki, przeprowadziła quiz i zaaranżowała dyskusję, a także pokazała sposoby wykorzystania kodów QR w edukacji.
• Mapy myśli – Elżbieta Tomaszewska (TODMiDN) pokazała, jak tworzyć notatki ułatwiające porządkowanie myśli i zapamiętywanie informacji.
• Nowy wymiar edukacji – Microsoft Teams – warsztaty Michała Szymczaka (TODMiDN) przybliżyły nauczycielom narzędzie Microsoft, dzięki któremu łatwiej jest przydzielać prace domowe, zlecać krótkie zadania, mieć wgląd w zeszyty uczniowskie i przeprowadzać odwrócone lekcje.
• Praca metodą projektu – WebQuest – Aleksandra Pietkiewicz-Graczyk (TODMiDN) zwróciła uwagę na zalety pracy metoda projektu, m.in. na integrację wiedzy z różnych obszarów i pokazała etapy pracy.
• Notatka graficzna w szkole – na zajęciach u Ewy Kondrat (KPCEN Toruń) uczestnicy zapoznali się z zasadami tworzenia notatek graficznych, w praktyce stosowali proste schematy rysunkowe i dowiedzieli się, jak wykorzystać je w pracy z uczniami.

Nauczyciele uznali wystąpienia za inspirujące, a warsztaty za pomocne i otwierające na kreatywne myślenie o edukacji i zachęcające do wykorzystywania nowych technologii.

„Słaby nauczyciel opowiada. Dobry nauczyciel wyjaśnia. Bardzo dobry nauczyciel demonstruje. Genialny nauczyciel inspiruje” – stwierdził William Arthur Ward. Trzeba być prekursorem zmian, podejmować wyzwania, nieustannie się doskonalić, żeby być dla swoich uczniów kompanami w poznawaniu teraźniejszości i zdołać dać im kompas do poruszania się w przyszłości. Zainteresowanie i zaangażowanie uczestników konferencji dowodzi, że są gotowi sprostać temu wyzwaniu.